Blogum ödüllendi

Kurstan yeni resimleri eklemek üzere blogu açtım.Maalesef virüs alarmı göründü ,açamadım.


O arada da bloguma ödül geldiğini öğrendim.
Kaatı sanatının daha fazla duyulabilmesi için başladığım bu blogumun ilk ödülü bu .Annesinin kızı Sevgili Ayşeye çok teşekkür ederek
beni burada ziyaret eden bütün blog camiasına bu ödülü gönderiyorum .Blogcu paylaşmayı seven kişi demektir.Paylaşmayı bilenler HEPİNİZE SELAM OLSUN

KAATI DERSLERİNE BAŞLADIK KAAT'I DERSİ 1

a>
Kaatı Dersleri 1

Aşağıdaki yazıda afişini ve dernek başkanını açıklayıcı yazısı ile Duyurduğumuz Kaat'ı kursumuz başladı.
Hem Ankaradan hem de internetten aldığımız izlenimler çok güzeldi.
Öngördüğümüz sayının üstünde katılımcımız ve Ankarada yaşamadığından katılamadığını bildiren ama bizi gönülden destekleyen interdostlarımız oldu.

Yinelemekte yarar var ;4 aylık bir eğitim süresi ile planladığımız kursumuzda amacımız bu sanatı hatırlatmak,tanımayanlara duyurmak.
Örneklerini görecek,nakışhaneleri,müzeleri gezecek ustaların ,hocaların tekniğini izleyecek Kaatı sanatının geçmişinden bu gününe kadar inceleyeceğiz.
Tabi ki nasıl yapıldığını birlikte çalışarak göreceğiz.Biz tekniklerini,yapım usullerini inceliklerini göstereceğiz.Arkadaşlarımız da bunlardan yararlanarak gayretleri ile ilerleyacekler ...
17 Qcakta tanıtımımızı yaptığımız toplantıda ustalarımızı tabii ki en önce hocaların hocası Ord.Prof.dr.A.Süheyl Ünver hocamızı rahmetle ,yetiştirdiği ve bizlere örnek olan eserlerini izlediğimiz öğrencileri olan hocalarımızı saygıyla andık.
eserlerinin fotoğraflarını gördük. Ertesi hafta 24 Ocak 2009da ilk dersimizi yaptık.


MALZEME LİSTESİ
Kaatı sanatında kullandığımız araçlar:
1-Makas
2-Kretuar
3-Kağıt Bant
4-Suluboya
5-Cetvel 50cm
6-Silgi
7-Hb Kalem
8-Eskiz Kağıdı
9-Paspartu Kartonu
10-Ebrular
11-A3-A4 Renkli-Beyaz kağıtlar
çeşitli gramajda kağıtlar
12- 0 numaralı samur fırça
13-Mukavva
14-Nişasta
15-Şap
16-Asetat
17-Pens

Araçlarımızı Tanıdık ve hazırladık.


Geleneksel sanatların ana desenlerini içeren fotokopileri eskiz kağıdının altına koyup desenleri kopyalayarak ellerimizi bu sanatın desenlerine alıştırdık.Desenleri kopyalarken Çizgilerde nüansa dikkat etmeye çalıştık.


KAATI KURSUNDA İKİNCİ DERSİMİZ



Bu sanatla ilgili basılmış kaynaklardan iki tanesini görmektesiniz. İkisinin de baskıları tükendiğinden biz elimizdeki hocaların hocası sayın Süheyl Ünver'in kızı Gülbün Mesera Hocanın Türk Sanatında İnce Kağıt Oymacılığı (Katı')" isimli kitabından yine Süheyl Hocanın gelini Dürdane Ünver hocanın hazırladığı deseni seçtik.


Dikkatle kesilirse aynı anda iki eser meydana getirilebilecek bu desenin yarısını eskiz kağıdına kopyaladık.
Deseni aktarabilmek için eskiz kağıdındaki desenin arka yüzünden de deseni tekrar çizdik.
İkiye katladığımız renkli kağıdımızın üzerine dikkatle yerleştirdiğimiz deseni bu kez yine kurşunkalemle hafifçe bastırarak renkli kağıda geçirdik.


İnce uçlu makas veya kesme bıçağı yardımıyla ikiye katlı kağıttaki deseni özenle tutarak oymaya başladık.

Oyulmuş olan desene dişi kaatı denir,içinden çıkarılan desen de erkek kaat'ı olarak adlandırılır.
Yukarda gördüğünüz erkek kaatı desenini asetat üzerine alıp düzelttikten sonra zemin olarak kullanacağımız zıt renkte altlığımızı özel tutkalımızla desenin yerleşeceğini tahmin ettiğimiz yerlere kadar kapatıp

tutkallı altlığı desene örtüp yapıştırdık

Kağıdın tersinden özel kemik ıstaka veya plastik cetvel yardımıyla arada hava kalmayacak biçimde sıyırarak düzelttik.


Aşamaların daha ayrıntılı fotoğraflarını daha sonra kursumuzu birlikte organize ettiğimiz IZMIR KULTUR VE DAYANISMA DERNEGI
(Ankara'da Yaşayan İzmirliler)
linkinde bulacaksınız


KAATI YAPMAYI ÖĞRENMEYE DEVAM EDİYORUZ
Ders 3


Erkek oyma tarzı kaat'ı yapıyoruz.
Bu sanatın Ansiklopedik tanımı Celal Esad Arseven’in kaleminden Sanat Ansiklopedisi’nde şöyle geçmektedir:

"Bir kağıt veya deri üzerindeki yazıyı, motifi, bir kalemtraşla kesip çıkartarak içi oyulmuş olan parçayı veya çıkan parçayı diğer bir kağıt, bir deri veya bir cam üzerine yapıştırmak suretiyle vücuda getirilen işler. Bu şekil kesilip çıkartıldığı vakit içleri boş kalan kağıt kısmına DİŞİ ve çıkan yazı ve şekle de ERKEK denir ki, bu erkek veya dişi şekiller ayrı ayrı bir satha yapıştırılarak muhtelif iki levha vücuda getirilebilir."


Bu çalışmamız için bir lale deseni kullanmaya karar verdik.Elimizdeki kaynaklara baktık,internetten inceledik.
Ebrularını çok beğendiğimiz Esin Sevgin'in sitesindeki akkase lalesinden yararlanıp eskiz kağıdına deseni hazırladık.

Eskizden (solda)iki adet fotokopi aldık


Fotokopilerin üstündeki desenin her bir parçasını numaraladık


Birini olduğu gibi bırakıp diğerini birer birer oyup kalıp hazırladık.

laleyi ve yapraklarını yapacağımız uygun renkli ebrularımızı seçip kalıpları ebrunun desenine ve kaatımızın estetiğine özen göstererek numaralı tarafları görünecek şekilde ebrunun üstüne yerleştirdik.
İnce uçlu kurşunkalem ile dikkatle çizdik

Çizgilerin görünmeyeceği biçimde oyarak çıkardığımız desen parçalarının arkasını kalıptaki sayıları yazdık.

Çok ince (0)samur fırçamız ve suluboya ile önce kurşunkalemle çalıştığımız geleneksel desenlerinin üstünde kontür (tahrir)alıştırması yapıp elimizi ısıttık.Ardından ebruların bir ton koyu rengiyle kontürledik.





Kesip kontürlediğimiz desen parçalarını fırçamızın tersi ile doğadaki haline benzeterek hafifçe şekillendirdik,

zemin olarak kullanacağımız paspartu kartonunu seçtik.
eskizkağıdındaki desenin arka yüzünden de deseni kalemle geçerek hazırladık.

Zemin kartonunun dört kenarının ortasını bulup işaretledik ,aynı işlemi eskizdeki desene de yaptık.
Zeminin üzerine eskizi ortalayarak düzgünce koyup sabitledik.Desenin uygun yerlerini bastırıp iz yapmamaya dikkat ederek hafifçe çizdik.

YAPIŞTIRICI VE MURAKKA YAPIMI

YAPIŞTIRICININ HAZIRLANMASI

YAPIŞTIRICI
Tezhip ve kaat'ı da kağıtları yapıştırmakta özel bir yapıştırıcı pişirilip hazırlanarak kullanılır.
Ucuz ve kolay hazırlanan bu karışım sütsüz ve şekersiz muhallebiye benzer ve muhallebi diye de adlandırılabilir.



Malzemeler
Bir su bardağı su ,
bir çorba kaşığı buğday nişastası,
nohut büyüklüğünde bir parça şap





Bir su bardağı su ,bir çorba kaşığı buğday nişastası,

nohut büyüklüğünde bir parça şap cezveye konur

karıştırılarak pişirilir.

Kaynayıp çok katı olmayan bir kıvama gelince ateşten alınır,karıştırılarak soğutulur.

Karıştırılarak soğutulması yüzünde bir tabaka oluşmaması her yerinin aynı yoğunlukta olması içindir.
Daha sonra kapaklı bir kavanoza alınıp buzdolabında saklanıp gerektikçe kullanılır.
Bu yapıştırıcı kağıtları birbirine yapıştırırken etrafa bulaşsa da hafif nemli bezle silinir,kuruduğunda iz yapmaz.Çok kullanışlı ve yapımı basit bir malzemedir.

MURAKKA YAPIMI

Geleneksel sanatlarda zemin (altlık) kağıtların nişastalı özel yapıştırıcıyla üst üste yapıştırılarak yapılır. Üst üste yapıştırılan kağıtlarla elde edilen kalın tabakaya murakka denir.

Murakka tezhip ve minyatürde zemin olarak kullanılırken kaatı da hem zemin olarak hem de desenler hazırlanırken kullanılır.
Yalnızca altlık yapmakla kalınmaz murakka çeşitli renklerdeki kağıtların üstüste yapıştırılmasıyla renkli olarak hazırlanıp kesilir.Böylece bir seferde bir renkleri farklı birden çok sayıda desen parçası elde edilir
Bu katkat kağıda çizilen desenler oyulup yüksek desenler elde edilir Aşağıda görülen .
Meliha Altay hocanın bu güzel eserindeki laleler bu tarzda yapılmıştır.Üst üste katlı halleriyle buradaki haliyle kullanıldığı gibi katlar ayrılarak ta kullanılabilir.
Bunun için murakka yapılmış renkli kağıtlardan oyulan çiçekler soğuk suya atılır ve parmakla hafifçe vurularak beklenir.
Bir süre sonra ıslanan kağıt katları arasındaki nişastalı yapıştırıcı suda çözünüp kağıtlar birbirinden ayrılırlar.


Soğuk suya atılarak katlar arasındaki nişasta yumuşayıp çözdürülen desen ögeleri sudan alınıp kağıt üstünde süzülüp kurumaya bırakılır .
hafif nemliyken düzeltilir .Fırça arkası ,ıstaka gibi malzemeyle hafifçe şekil verilip ayrı ayrı yerlerine yapıştırılıp kullanılır.


MURAKKAYI YAPIYORUZ
Malzemeler
Kullanacağımız kağıt ebadından en az 10ar cm büyük bir altlık.
ahşap,mdf vb. den olabilir
kalın kağıt bant
2,5-3 cm kalın fırça
kağıtlar
yapıştırıcı muhallebi


Ahşap veya benzeri bir zemine birinci kağıt dört yanından bantlanır


Kağıdın yüzeyine nişastalı yapıştırıcı sürülür
Üstüne ikinci kağıt kapatılıp kemik ıstaka veya cetvel yanı ile kağıdın üzerinden hafifce bastırılarak ortadan yanlara çekilerek kağıtların birbirine arada hava kalmadan yapışması sağlanır.

Bir kat daha yapıştırıcı sürülür ve bu kez kağıt enine olarak yapıştırılıp ıstakalanır
İşleme, kağıtlar bir en,bir boy yerleştirilerek devam edilir istenen kalınlık sağlanınca kuruması için ısı kaynaklarına çok yakın olmayan bir yerde kurumaya bırakılır.

Bir kaç gün içinde kuruyacak olan murakka bantların dibinden maket bıçağı ile kesilerek kaldırılır. İstenen biçimde kullanılana kadar düz bir yere yatırılıp ağırlık altında muhafaza edilir.

KAĞIT BOYAMA

Kaat'ı sanatı deri ile de yapılsa da en çok kullanılan malzemesi ,kolayca bulunanbildiği için kağıt olmuştur.
Şimdi her cins,gramaj ve renkte kağıt bulunabiliyor.Eskiden sanatçılar kağıtlarını ham olarak alırlar hkendileri terbiye ederlermiş.Buna da kağıdı aharlama(aherleme)denirmiş.
Bizim kursumuzun amaçlarından biri de bu sanatın geçmişini,felsefesini ve ruhunu da anlatmak...tabii elimizden, dilimizden geldiğince.
Bu amaçla kağıt nasıl renklendirilir dedik.Bildiklerimize araştırıp bulduklarımızı da ekledik,denedik sonucçları sizinle paylaşıyoruz.


Kuru soğanın kabuklarını aldık.



Üstüne su ve fındk büyüklüğünde bir parça şap atarak 5-10 dakika kaynattık.
Tenceredeki su soğan kabuğunun sarı rengini aldı.Biraz soğuttuğumuz soğan kabuğu suyunu kenarlı bir tepsiye alıp kağıdı içine bastırdık.Kağıdımızın rengi alması ve istenen tona gelmesini bekledik.Bekleme süresi arttıkça Renk koyulaşır.

Sudan aldığımız kağıtları asarak kurutup hafif nemli iken düz bir zemine üstüste koyup üstüne ağırlık yerleştirip düzelttik.


Kağıtlar nar kabuğu,kırmızı lahana yaprakları,ceviz kabuğu ve yaprakları gibi doğal malzemelerle malzemelerle bu basamaklar uygulanarak boyanır.
1-Boyar madde sabitleyici ile beraber suda kaynatılır
2-kapıt boyaya konup renklendirilir
3-Kurutulup düzelmesi için baskı altına konur.
Bitkilerle yapılan boyamalarda sabitleyici (fiksatif)şap kullanılır orta boy bir tencereye 1-2 avuç boyar madde ile fındık büyüklüğünde şap yeterli oluyor

Çay ve Kahve yle boyama

Demlenen çayın ve koyuca hazırlanan neskafenin içine çay kaşığını yarısı kadar karbonat konup kağıtlar içine bastırılır.İşlemler tekrarlanır.

Burada sabitleyici karbonattır.

AHAR YAPIMI

Ahar kağıdı parlatıp düzgünleştirme ve dayanıklılığını artırma işlemidir .En çok hattatlar kullansa da biz de kaatı yaparken daha düzgün ve parlak kağıtlar istersek kağıtlarımızı boyar ve aharlarız.
Ahar nişasta aharı ve yumurta aharı olarak iki şekilde yapılıp kullanılır.
Nişasta aharı yapıştırıcı yapımında da anlattığımız şekilde hazırlanır.

Soğuduktan sonra kağıtlara elle,fırça ile sürülür.düzgün sürülmesine dikkat edilir kurumaya bırakılır


kuruyan kağıtlar düzgün olması için baskıya verilir.


YUMURTA AHARI
Yumurta aharı yumurta akı ve şap ile yapılır.


Günlük hindi,ördek yumurtası tercih edilir.Bulunamazsa tavuk yumurtası olabilir.3-4 yumurtanın beyazı ile fındık kadar 2-3 parça şap alınır .Yumurta sarısı aklara hiç bir şekilde karışmamalıdır


şap dövülürek biraz inceltilir

çırpma kabına alınmış olan yumurta aklarına karıştırılır



elle, ayran çırpıcısı ile veya mikser ile iyice çırpılarak kabarıp kar haline gelmesi sağlanır.


4 yumurta akı ve küçük bir ceviz hacmine yakın şap ile mikserde iyice karışıp kavanozun 3/4ünü dolduracak kadar kabaran ahar karışımı dinlenmeye bırakılır.


2.5-3 saat sonra kavanozun dibinde sabunlu su görünümünde bir sıvı biriktiği görülür.Köpük te sertleşmeye başlamış sıvıyı alta vermiştir.
Şimdi dipte biriken aharı köpüğe karıştırmadan almak gerekmektedir.Eski ustalar tülbentten süzerlermiş ,biz de tülbentten süzebileceğimiz gibi enjektörden de yararlanabiliriz dedik


ve de öyle yaptık ve yumurta aharımızı enjektörle çekerek kavanoza aldık.


daha önce nişasta aharıyla aharlayıp düzeltme baskısı altında 3-4 gün dinlendirdiğimiz kağıtlarımızı önümüze koyduk.pamuğumuzu ve ahar kavanozumuzu da hazırladık.

Pamuğu ahara batırıp kağıdımızı aynı yönde sürerek aharladık



Kısa bir süre sonra kuruyan kağıtlarımız yine baskı altında dinlenmeye alındı.
Daha sonra da parlak olmasını istediğimiz kağıtlarımızı cam mühre ile mühreleyerek patlattık.